Kaktüs adı Yunanca’da “dikenli bitki” anlamına gelen “kaktos” kelimesinden gelmektedir. Yaprakları hemen hemen kaybolmuş, diken halini almış bir bitki de diyebiliriz. Gövdesi genelde dilimli, köşeli ve kıvrımlıdır. Tüm bu farklılıkları nedeniyle balkonlar ya da iç mekânlar için güzel bir tercihtir.
Kaktüslerin bakımı nasıl olur?
Büyüme ve çiçeklenme dönemlerinde sıcağı çok severler. Kışın birçok kaktüs türü ortalama 8 derece sıcaklığa gereksinim gösterir. Ancak, kaktüslerin iyi bir şekilde çiçeklenebilmeleri kışın su verilmeden aydınlık ve serin bir yerde tutulmaları ile sağlanır. Kuru havayı, aydınlık ve güneşli yerleri severler. Eğer iç mekânda kullanacaksanız, güneşe bakan pencere önleri en uygun yerlerdir. Uzun süre yoğun gölge yerlerde tuttuğunuz kaktüslerinizde yeni çıkan sürgünleri anormal uzamaya başlar ve renkleri açık yeşilden giderek sarıya dönüşebilir. Kışı gölge yerlerde geçiren kaktüsleri, ilkbaharda güneşe birdenbire değil, alıştırarak çıkarın. Kaktüsleri 15 günde bir sulamanız yeterlidir. Yılda bir gübreleme, havalandırma ve düzenli sulama yaparak bakımlarını kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz.
Kaktüs için ideal toprak hangisidir?
Toprak açısından kumlu ve geçirgen toprakları severler. Yeterli havalanma ve drenaj sağlayabilmek için karışımların en az 1/6’sı kaba dişli kumdan oluşturun.
Aklınızda bulunsun!
Kaktüsler birçok yöntemle üretilebilir. Görsel açıdan önerimiz birçok farklı formda kaktüs tipini aynı saksı içinde toplayarak kaktüs grubu oluşturmanız. Çok daha sıcak bir görüntü oluşturacaktır.
Balkon ve teraslarda nasıl bitki yetiştirilebilir?
Bahçenizde dikilebilecek tüm türleri kullandınız, ancak balkonunuz ya da terasınızda da bitki yetiştirmek isterseniz saksılı türler tercih edebilirsiniz. Bu mekânlar için de bitki seçimindeki genel kurallarımız geçerli. Ancak saksılı bitkilerin daha yoğun bir bakım istediğini bilmeniz gerekiyor. Sulamaları tamamen sizin takibinize bağlı olduğu gibi, büyüdüklerinde de istekleri değişecektir. Bunlardan biri de saksı değiştirme işlemidir. İç mekân süs bitkileri yetiştiriciliğinde bitkiler devamlı saksılı olduğu için önemli bir yer kaplar. Ancak dış mekânda da nerdeyse tüm bitkilerimizi saksılı alırız ve onları saksıdan toprağa geçirmek ya da saksılı bıraktıklarımızın büyüdükçe saksılarını değiştirmek incelik istemektedir.
Bitkilerin saksıları neden değiştirilir?
İçinde belirli miktarda toprak bulunan kaplarda (saksı, kasa, çanak vb.) yetiştirilen süs bitkilerinin bir süre sonra var olan besin maddeleri azalır. Bu saksı değişiminin en önemli nedenidir. Saksı değiştirmeyi gerektiren başka önemli neden de bitkinin toprak üstü kısmı ile birlikte köklerinin de gelişmesi ve saksının zamanla kök gelişimi için yetersiz duruma gelmesidir.
Bitkilerin saksıları nasıl değiştirilir?
Saksı değiştirme sırasında genel bir kural, yeni saksının eskisine oranla bir boy daha büyük tutulmasıdır. Daha büyük saksı kullanılması hem gereksiz hem de sakıncalıdır. Çünkü büyük saksılar fazla yer kaplarlar; ayrıca bitki köklerinin saksı toprağını tümüyle kaplayacak biçimde gelişmesi uzun zaman alır. Bu nedenle, iç mekân süs bitkileri yetiştirirken, özellikle son yıllarda olabildiğince küçük saksılar kullanılarak, saksı harçlarının sıvı gübrelerle desteklenmesi ilkesi yerleşmiş bulunmaktadır. Dış mekân bitkilerde ise tam aksine nakliyelerde yer tutmaması adına küçük saksılama tercih edilse de özellikle formlu büyük ağaçların köklerinin rahat edebilmesi açısından saksıları büyük tutulmaktadır.
Saksı değiştirme sırasında yapılacak işlemler nelerdir?
Saksısı değiştirilecek olan bitkinin toprağı hafifçe nemlendirilir.
Bitkinin kök boğazı sol elin yüzük parmağı ile orta parmağı arasına alınır.
Bu arada sol elin avuç içi saksı toprağını tutar ve saksı ters çevrilerek kenarı sert bir yere hafifçe vurulur. Böylece bitkinin kök yumağının saksı kenarından kolayca ayrılması sağlanmış olur. Sağ elle saksı kenarından ayrılır.
Saksı çıkarılır ve bu sırada toprağın dağılmamasına özen gösterilir. Kök ve gövde budaması yapılır. Bundan sonraki işlem, yeni saksının dikim için hazırlanmasıdır.
Saksının dip kısmındaki akıtma deliği üzerine küçük bir saksı kırığı konur. Böylelikle sulama sırasında toprağa verilen suyun fazlası bu delikten dışarı akar. Saksı dibinde akıtma deliğinin bulunmaması veya bu deliğin kapanması durumunda kökler fazla sulama ile kısa zamanda çürürler. İyi drenaja gereksinimi olan bitkilerde ise, saksı dibinde önce saksı kırıkları veya küçük çakıllardan bir drenaj tabakası oluşturulur.
Yeni saksıya dikim sırasında bitki sol el ile saksı ortasına gelecek biçimde ve istenilen yükseklikte tutulur.
Bitkinin eskisine oranla daha derin veya yüzeyse dikilmemesine dikkat edilmelidir. Ancak, bu kuralın tersine bazı bitkiler sürekli biraz daha derine dikilir.
Kök yumağı ile saksı arasında kalan boşluğa yeni hazırlanan harç doldurulur ve boşluk kalmaması için harç çepeçevre parmakla bastırılır. Daha sonra saksı tabanı üzerinde birkaç kez masaya vurularak harcın iyice oturması sağlanır.
Saksı tümüyle toprakla doldurulmamalı sulama payı olarak saksı kenarı üst düzeyi ile toprak yüzeyi arasında 1,5 cm dolayında bir boşluk bırakılmalıdır.
İşlem bittikten sonra bitkilere önce toprak tümüyle nemli duruma gelinceye değin su verilir. Daha sonraları az su verilmeli, ama sık sık su püskürtülmelidir. Saksısı yeni değiştirilmiş bitkiler, ışık seven nitelikte olsalar bile, başlangıçta doğrudan güneş ışığı altında bırakılmamalı, yarı veya hafif gölge yerlerde bulundurulmalıdırlar.
