Bahçenizdeki devamlı su birikintilerinin önlenmesi, taban suyu seviyesinin düşürülmesi, alanın devamlı kuru tutulabilmesi, yağmur ve kar sularının topraktan çabucak süzülüp akmasını temin edebilmek için yer altında ve yer üstünde yapılan tesislere drenaj diyoruz. Bu bölümde bahçe yapımınıza başlamadan önce drenajı nasıl yapmanız gerektiğine dair bilgiler bulacaksınız. Sulama sistemi ise bitkileriniz canlı gözükmesi ve devamlılığı için oldukça önemlidir. Bahçenizin en az bir haftalık gittiğiniz tatilleriniz de perişan olmaması, her şeyden önce size ya da başka bir insana bağımlı kalmadan ayakta durabilmesi için sulama sistemi tesisatı bahçeniz için gerçekten gereklidir.
Bahçenin drenaj ihtiyacı nasıl belirlenir?
Bahçe toprağınız eğer ağır balçık ya da çok killi ise mutlaka bahçe drenajı yapmalısınız. Bu tip topraklar, çok fazla su tutan geçirgenlikleri az, güç ısınan geç tava gelen topraklardır. Bahçe ve çim saha düzenlemelerinde tercih edilmezler. Drenaj sistemi kurulmadan oluşturacağınız bahçede uygulama yaparsanız, bitkilerin kökleri rahat hava alamaz ve sıkışır. Bitki buna bağlı olarak zayıflar, çürür ve ölür. Bu belirtmiş olduğumuz faktörler nedeniyle toprak geçirgenlik durumuna göre bahçe sağlığı açısından drenaj tesisi yapmanız oldukça faydalı olacaktır.
Drenajın faydası nedir?
Drenaj tesisi; toprağa intikal eden fazla suyun boşaltılmasının yanı sıra toprak içinde bulunan fazla tuzların da yıkanarak sistem dışına atılmasına olanak sağlar. Bahçelerimizde oluşturulan bitki grupları çoğunlukla organik ve inorganik gübre desteğine gereksinim duyarlar. Bitkinin faydalanacağı kadar kullandığı sodyum ve fosfor tuzlarının bir kısmı toprakta kalır. Bunlar toprakta canlı organizmaları öldürür; işte bu sebeple bir süre toprağınız fiziksel olarak toprak görünümünde cansız bir sistem halini alır. Bu nedenledir ki, doğru tesis edilen bir drenaj sistemi fazla tuzların yıkanarak sistem dışına atılmasını ve toprağımızın canlılığının devamını da sağlar.
Drenaj tesisi nasıl yapılır?
Bahçeniz büyükse drenajı önceden projelendirmekte yarar var. Drenaj projesinde; tesis alanın toprak yapısı, bakısı, bitki yoğunluğu ve kullanılacak türlerin özellikleri dikkate alınarak 5 ile 3 metre arasında kılçık sıklığı belirlenir. Sahada mevcut rögarlar bulunuyorsa kullanılır, mevcut değil ise kapalı rögar tesis edilir. Eğer projeyle uğraşmak istemezseniz, direkt uygulamaya da geçebilirsiniz. Bahçenizde drenaj kanalları arazide işaretlenip aplike edilmiş kılçıklar yani kazılacak kanallar boyunca, taban eni 30-35 cm, yüksekliği 40-45 cm, ağız açıklığı 45 cm, rögara akış yönünde %2 eğim verilerek toprağınızı kazın. Kanal tabanına 5 cm kalınlığında tesviye kumu serilerek eğim yüzeyi oluşacak şekilde tesviye edin. Kanal yatağına 100-120gr/m2’yi geçmeyen jeotekstil bez serin. İhtiyaca göre 80’lik veya 100’lük drenaj borusu kanalın içerisine döşeyin. Kılçık bağlantı yerleri YE ve TE gibi tesisat ekleri ile birleştirin. Tek bir drenaj borusu olacak kadar küçük bir bahçeniz yoksa bağlantı işlemleri yapmanıza gerek yok demektir. Eğer birden fazlaysa yerleştirilen drenaj boruları iki ucundan bastırılarak sabitleyin. Üzerine yıkanmış podima çakılı veya 2-3 numara önceden aldığınız mıcırı eşit dağılacak şekilde dökün. Tabana daha önceden serilmiş olan jeotekstil bez kundak şeklinde drenaj borusuna sarılarak üzerine bir miktar daha mıcır dökün. Drenaj yapmınız böylece tamamlandı. Artık sıradaki tesisatlara geçebilirsiniz.
Damla sulamanın özellikleri nelerdir?
Sulama suyunun, filtre edilerek süzüldükten sonra, eriyebilir gübre ile veya gübresiz olarak toprak yüzeyine veya içine damlalar haline verilmesine damla sulama denir. Suyun damlalar halinde verilebilmesi için basıncının düşük olması gerekmektedir. Çeşitli sulama yöntemlerinin uygulanması belli şartlara bağlıdır. Geleneksel yüzey sulama yöntemleri ancak tesviye edilmiş arazilerde uygulanabilir. Ayrıca suyun bol ve kalite olarak, sulamaya elverişli olması gerekmektedir. Damla sulama kurulurken pahalı bir tercih olsa da size sağlayacağı su tasarrufu ile aslında ekonomik bir yöntemdir. Ancak az iş gücü gerektirdiği ve otomatik sulama yapmaya imkan verdiği için özellikle ilk yatırım masraflarının fazla olduğu seralarda ve ekonomik değeri yüksek olan bitkilerin yetiştirilmesinde uygulanmaktadır.
Damla sulama sistemi nelerden oluşur?
Damla sulama sisteminin en önemli parçaları damlatıcılardır. Damlatıcılar plastikten yapılırlar ve lateral adı verilen 12-32 cm çapındaki boruların üzerine monte edilirler. Damlatıcılar suyu saatte birkaç litrelik debi (miktar) ile toprağa damlatırlar. Bir damla sulama sistemi, damlatıcıların dışında 4 kısımdan meydana gelir.
Kontrol Ünitesi: Suyun ve gübrenin süzüldüğü süzgeçler, basıncın kontrol edildiği basınçölçerler, vanalar ve gübreleme tankından meydana gelir.
Ana Boru Hattı: Kontrol ünitesinden geçen su, ana boru hattı ile yan ana borulara iletilir. Ana boru hattı PVC, polietilen, galvanizli çelik vb.’den döşenebilir.
Yan Boru Hattı: Ana borudan suyu alıp, laterallere ileten boru hattıdır. Bazı sistemlerde ise toprak yüzeyi üzerinde gider. Bu durumda yumuşak (polietilen) boru kullanılır. Bazı sistemlerde ise toprak altından gider; bu durumda da sert boru (P.V.C. veya galvaniz) kullanılır.
Lateral: Üzerinde damlatıcıların belli aralıklarla bağlandığı yumuşak boru hattına lateral denir. Toprak yüzeyinden gidenleri toprak altından gidenlerine göre daha çok kullanılmaktadır.
Damlama sulama sisteminin faydaları nelerdir?
Bu sistemle daha az su ile daha çok alan verimli olarak sulanabilir. Bütün arazi sulanmadığından, bitkilerin ve ağaçların aralarında ot çıkışı olmadığı için otlarla yapılan ilaçlı ve mekanik mücadele maliyeti azalır. Her yer sulanmadığı için her sulamadan sonra kaymak tabakasını kırmak ve toprağı havalandırmak için toprak işlemesi olayları neredeyse ortadan kalktığı için işçilik ve mazot tasarrufu sağlanır.
