Kedi ve köpeklerimizin sindiremediği, gıda dışı şeylere genel olarak “yabancı cisim” adını verebiliriz.
Yabancı cisim yutma olguları evcil dostlarımız için ölümcül sonuçları olabilen türden, ciddi olgulardır. Yutulan yabancı cisim dostumuzun mide-bağırsak sistemine ciddi zararlar verebilir. Bazen bu tür durumlar bağırsaklarda invaginasyon adını verdiğimiz düğümlenmelere, mide hasarlarına, tam ya da yarım tıkanmalara ve zehirlenmelere sebep olabilirler. Ayrıca yutulan yabancı cisim bağırsak çeperine yaptığı baskı ile nekroza sebebiyet verebilir, bunun akabinde de peritonitis gelişebilir. Özellikle sivri ya da keskin kenarlı cisimler sindirim sistemi organlarında delinme, yırtılma ve kanamalara sebebiyet vermeleri açısından çok önemlidirler. Yine plastik, iplik, kumaş, poşet gibi yabancı cisimler de tıkanıklık ve invaginasyona sebep olmaları açısından kedi ve köpeklerimiz için çok tehlikelidir. Pek çok yabancı cisim yutulması olgusunda semptomlar belirsiz olduğu ve bazen geç geliştiği için teşhiste gecikilebilir ve hasar zamanla daha da büyük hale gelebilir. Şunu söyleyebilirim ki bir cerrah olarak girdiğim gastro-intestinal sistem operasyonlarının en az yüzde ellisini yabancı cisim yutma vakaları oluşturmaktadır.
Kedi ve köpeklerimiz ev içerisinde dikkatlerini çeken cisimleri genellikle ağızlarına almakta, pek çok zaman da bu cisimleri yutabilmektedirler. Bazen bu yutma olayı hasta sahibinin gözünün önünde olabilmekte ise de bir kedinin siz yanında yokken de oynadığı bir iplik ya da kumaş parçasını yutması çok muhtemeldir ve haberinizin olmadığı bu tür durumlarda hayvanınızın rahatsızlık belirtisi vermesi 24 saatten 3-4 güne kadar uzayabileceği için vaka daha da zor bir hale gelebilmektedir. Böyle vakalarda zaman geçtikçe cerrahi girişimin başarı şansı azalmakta, mide bağırsak sisteminin gördüğü zararın derecesi ise artmaktadır. BU sebeple kedi ya da köpek beslenen evlerde bu kedi ya da köpeklerin yutabileceği yabancı cisimler ortalıkta bırakılmamalı, bu konudaki önlemler sıkı sıkıya alınmalıdır.
Yabancı cisim yutulması olguları, ciddi değerlendirme ve takip gerektiren olgulardır. Bu tür vakalarda ilk belirti genellikle kusma ve kusmayı takiben önce ishal ve ardından dışkılamanın tamamen kesilmesi şeklinde olur. Hayvan batında ağrı duyduğu için keyifsizdir. Bazen karın kısmına dokundurmak istemez. Bu tür durumlarda ivedilikle veteriner hekime başvurmak en doğru hareket olacaktır ki erken teşhis ve müdahale çoğu zaman hayat kurtarıcı olur.
Kliniğimize gelen, yukarıdaki belirtileri gösteren hayvanlar olduğunda eğer bir yabancı cisimden kuşkulanıyorsak önce direkt röntgen çekme yolunu seçeriz. Pek çok yabancı cisim röntgende görünmeyebilir. Şüphemiz hala devam ediyorsa hastamıza kontrast madde içirerek “ilaçlı film” tabir edilen indirekt röntgen çekerek tıkanıklığın ve yabancı cismin varlığını saptamaya çalışırız. Ayrıca ultrason muayenesi de bize bağırsaktaki bir yabancı cisim hakkında fikir verebilir. Fakat bu tür durumlarda en etkili teşhis metodu endoskopi ve kolonoskopidir. Mide ya da kolona bir kamerayla girerek yabancı cisim, invaginasyon ya da tıkanıklığı teşhis etmek, erken müdahale edebilmek açısından zaman kazandırıcı bir yöntemdir.
Pek çok yabancı cisim yutma vakasının çözümü cerrahi girişimdir. Endoskopi ya da kolonoskopi esnasında çıkarılamayan yabancı cisimler enterotomi operasyonuyla çıkarılır ve eğer varsa tıkanıklık ya da invaginasyon farklı yöntemlerle giderilmeye çalışılır. Operasyon sonrası uygulanacak diyet ve sıvı tedavisi de oldukça büyük önem taşımaktadır. Mide ya da bağırsağında cisim olan ve operasyonla bu cismin çıkarıldığı hayvanlarda bu organlarda kesi ve dikiş bulunduğundan bir süre ağızdan gıda verilmez ve sıvı tedavisi özenle yapılır.
Unutmayın, ısrarlı kusma bu hastalıktaki en büyük şüphedir. Böyle bir durumda sizleri zaman geçirmeden bekliyoruz.
Sağlıklı günler dilerim.
