Çay hiç şüphesiz vazgeçemediğimiz ürünlerden biri… Her birimiz günde en az bir bardak çay tüketmekteyiz. Yapılan araştırmalar sonucunda görünen o ki Dünya genelinde en fazla çay tüketilen toplumlardan biriyiz.
Sizce, biz çayı ne kadar zamandır biliyor ve tanıyoruz?
Yapılan araştırmalar sonucunda Türklerin çayla ilk tanışmalarının Hunlar döneminde olduğu tespit edilmiştir. Ancak göçmen toplumların ana besin maddesinin süt ve et olmasından dolayı çayı bir içecekten ziyade, tıbbi amaçlar için kullanmışlardı.
Yıllar içerisinde yapılan savaşlar ve göçler sonrasında Anadolu topraklarında da tüketilmeye başlanan çay, her ne kadar Osmanlı’nın başlıca içeceklerinden biri olmasa da (Osmanlı döneminde şerbet ve sütten yapılan içecekler tüketiliyordu) 1651’li yıllarda Evliya Çelebi dönemindeki bulgularda çaya rastlanıyor. Doğu bölgelerimizde içilen koyu renkli ve daha yoğun lezzetteki çayların İran ve Rusya üzerinden ülkemize gelen bir etki olduğu gözlenmektedir.
Yine de 1700’lü yıllardan itibaren Osmanlı döneminde tüketimi yaygınlaşmakta olan çayın tıbbi bir malzeme olmaktan çıkıp, günümüzdeki gibi keyfi tüketilen bir içecek haline gelmesi zaman almıştır.
Her ne kadar Hindistan, Çin, İngiltere, Japonya gibi ülkelerde de çay tüketiliyorsa da, her ülkenin farklı demleme modelleri ve tercihleri bulunmaktadır. Bizlerin tükettiği çay daha yoğun lezzette ve demlenerek tüketilmektedir. Bunun yanı sıra çaydanlık, semaver kullanma gibi bir kültürümüz vardır. Kullandığımız demleme şekli birçok yabancıya göre daha acımsı bir lezzet gibi gelse de, Türklerin siyah çaya olan sevgisi çayı hep değerli kılar.1
Günümüzde ve ülkemizde en çok tükettiğimiz çaylar siyah ve yeşil çaylardır. Yeşil çayı siyah çaydan ayıran özellik yeşil çayın hasattan sonra okside olmadan kurutulma işlemine tabi tutulmasıdır. Siyah çay ise oksitlenme sonucunda rengini alarak siyaha yakın bir renk olur. Bunların yanında ülkemizde şifa ve hazım için bitki çayları da çokça tüketilmektedir.
Sizce çay yalnızca bir içecek midir?
Gastronominin gittikçe popülerleştiği şu günlerde çay artık yalnızca bir içecek olmaktan çıkıp, gastronominin de her alanında kullanılmaya başlanmaktadır. Mutfaklarda tatlıların içinde, tuzlu yemek soslarında kullanılan çay farklı damaklara hoşluk katmaktadır.
Ben de çayı yemek tariflerinde kullanmayı seven bir şef olarak, farklı lezzetler denemeyi ve değişik alanlarda farklı çayları kullanmayı seviyorum. Önemli olan çay ile ilgili herhangi bir tarif yaparken çayı fazla demlenmeden, lezzetini olabildiğince en saf halinde kullanmak. Süt ürünleri grubu ve yağlar aslında bir lezzeti ön plana çıkarmak için en çok kullanılan ürünlerdir. Su zaman zaman yemeğin lezzet yoğunluğunu hafifleteceği gibi, zaman zaman da lezzetini bozabilir. Bu nedenle krema, süt veya tereyağı gibi ürünlerin içinde bekleterek aroma katmak daha doğru bir yöntemdir.
Aromalı çaylar ile lezzetlendirilmiş bir tatlı, marinasyon yöntemi olarak veya bir makarna tarifinde bile çayları keyifle kullanabilirsiniz. Afiyetle… Kaynak: “Kültür Bakanlığı Türk Mutfağı “ kitabı (Arif Bilgin, Özge Samancı, 2008)
Yeşil çay marineli tavuk göğsü
4 kişi içindir
*750 ml su
*10 gr toz yeşil çay
*2 adet taze soğan
*3 çorba kaşığı zeytinyağı
*1 limon kabuğu rendesi
*1/2 limon suyu
*1 kaşık soya sosu
*1,5 kaşık bal
*1 çay kaşığı taze zencefil rendesi
*2 diş sarımsak
*4 adet tavuk göğsü
Yapılışı:
Kaynama noktasına gelen suda yeşil çayı demleyin. Ardından süzerek, demlenmiş çayı uygun bir kaba alın. Çayın içine ince kıyılmış taze soğanları, zeytinyağını, limon kabuğu rendesini, soya sosu, bal, zencefil ve sarımsağı ekleyin. Ardından soğumaya bırakın.
Tavuk göğüslerinin üzerini iki-üç defa çizin. Ardından marine için hazırladığınız karışımın içinde üzeri kapalı şekilde gece boyunca buzdolabında bekletin.
Ertesi gün marine olmuş tavuk göğüslerini marineden çıkarın ve kurulayın. İyice ısınmış bir tavada pişirin. Her yönü en az 4 dakika pişecek şekilde pişirin ve piştiğinden emin olun.
Marine suyunuzu bir tavada iyice azalana kadar ve tadı yoğunlaşana kadar pişirin. Ardından pişmiş ve dilimlenmiş olan tavuk göğsü parçalarını sos ile lezzetlendirin. 3-4 dakika kadar daha pişirip uygun bir servis tabağına alın.
Siyah çaylı taglıatelle
4 kişi içindir
250 gr un
3 yumurta
½ çorba kaşığı zeytinyağı
2 gr tuz
1 çay kaşığı siyah çay
2 çorba kaşığı tereyağı
Makarnayı haşlamak için yeteri kadar su
Yapılışı:
Unu uygun bir kaba alın. Ardından ortasını açarak krater görünümü yaratın. İçine 3 yumurtayı kırın. Zeytinyağını, çayı ve tuzu ekleyin. Unu sıvının içine yedirerek hamur elde edin. Hamurunuzun toplanması için isterseniz biraz su da ekleyebilirsiniz. Hamurunuzun toparlanmasının ardından tezgâha alın ve 10 dakika kadar yoğurun. Hamurunuz pürüzsüz olunca bir streç film ile sarın ve 45 dakika kadar bekletin.
Ardından uygun bir merdane yardımı ile olabildiğince ince şekilde hamurunuzu açın. Ardından hamurunuzu rulo yapın ve bir bıçak yardımı ile 7 mm. genişliğinde şeritler kesin.
Kaynayan tuzlu suda yaklaşık 4 dakika kadar haşlayın. Ardından uygun bir tavada tereyağını eritin. İçine biraz makarnanın haşlama suyundan ekleyin. Makarnaları da ekleyin ve 1 dakika kadar daha pişirin. Ardından ocaktan alıp servis edin. Dilerseniz üzerine parmesan peyniri ekleyip servis edebilirsiniz.
