Ege Üniversitesi Televizyonu ve 100.8 frekanslı Radyo Ege Kampüs’ün ortak yapımı olan, sunuculuğunu Doç. Dr. Cem Güzeloğlu’nun, yapımcılığını Prof. Dr. Dilek Takımcı’nın üstlendiği “Yeniden Ege” programına konuk olan Ege Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü Hareket ve Antrenman Bilimleri Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Özgür Özkaya; İzmir, Aydın ve Manisa başta olmak üzere Ege Bölgesi turizmine can suyu olacak “Efeler Yolu Projesi” fikrini, fizibilite çalışmalarını ve projenin turizme sağlayacağı katkıları tüm yönleri ile anlattı.
Doç. Dr. Cem Güzeloğlu: Efeler Yolu Projesi İzmir Büyükşehir Belediyesi başvurusu ile Ege Üniversitesi yürütücülüğünde, İzmir Valiliği, İzmir Orman Bölge Müdürlüğü, İzmir Vakfı, İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Efeler Yolu Derneği’nin de paydaşları arasında yer alacağı ve adını sadece ülkemizde değil, uluslararası alanda da duyurmaya hazırlanan, bunun yanı sıra bölge turizmine de ciddi yararlar sağlayacak olan bir proje. Ayrıca araştırma üniversitesi olma yolumuzda da oldukça önemli bir adım. Bu Efeler Yolu fikri nasıl doğdu?
Doç. Dr. Özgür Özkaya: Askerliğimi Isparta Eğirdir Dağ Komando Okulu’nda Yedek Subay olarak yaptım. Askerdeyken daha 1-2 yıl önce açılmış çok etaplı bir kültür rotası olan Aziz Paul yolunu tanıdım. Bu yolun çevre köylerin kalkınmasına ne kadar etki ettiğini gördüm. İzmir’e dönerken, aklımda neden bizim dağlarımızda da böyle bir yol yok sorusu uyandı. Hâlbuki çok önemli değerler barındırıyor dağlar. Köylerin kalkınmasına çok önemli hizmet edebilir diye düşündüm ve bu fikir üzerine proje ortaya çıktı.
Doç. Dr. Cem Güzeloğlu: Araştırma üniversitesi olmanın ötesinde Rektör Prof. Dr. Necdet Budak’ın sıkça vurguladığı üniversitelerin toplumun yararına kurumlar olması ile ilişkin bir proje Efeler Yolu. Yerele, köylere dokunması, oradaki halkı işin içine sokarak genel turizmi canlandırmasıyla güzel bir proje olacaktır. Peki bu proje neyi hedefliyor?
Doç. Dr. Özgür Özkaya: Bu proje kırsal kalkınmayı hedefliyor. Bölgedeki önemli kamu kurumlarının ve sivil toplum kuruluşlarının dikkatini de o bölgeye çekmek hedeflerimiz arasında idi. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, İzmir Valiliği’nin, İzmir Orman Bölge Müdürlüğü’nün, İzmir Vakfı’nın, İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün ve kendi üniversitemizin dikkatini o bölgeye çektik. Bölgemizin zenginliklerine yönelerek bu alanların korunmasına ve geleceğe dönük önemli tescilli yapılarla ilgili projelerin geliştirilmesine olanak sağlamayı, kökleri Lidya, Bizans ve Roma’ya uzanan önemli yapıları, doğal yaşamı ve endemik türleri korumayı hedefledik. Bu proje ile her rota günün sonunda turizm potansiyeli yüksek bir köye girebileceğiniz şekilde dizayn ediliyor. Yaklaşık 28 günde yürünebilecek ve dolayısıyla 29 ayrı konaklama köyü olacak. Köylerde kırsal kalkınmayı desteklemek ve o köylerden bir marka değer çıkarmanın yanı sıra Efeler Yolu projesi köylerde ev pansiyonculuğu kavramını da ortaya çıkarıyor. Bu noktada ön plana çıkan kadın ve kadının üretimdeki payını artırmak. Kırsaldan genç göçü engellemek ve köylerdeki sosyal hayatı güçlendirmek.
İZKA’DAN 1 MİLYON TL’LİK HİBE
Doç. Dr. Cem Güzeloğlu: Proje ne gibi süreçlerden geçiyor, oluşum aşaması, gelişim aşaması veya desteklenme aşamasına doğru giden süreçte neler yapıldı?
Doç. Dr. Özgür Özkaya: Efeler Yolu fikri öncelikle Rektörümüz Prof. Dr. Necdet Budak ile paylaşıldı. Rektörümüz bizi İzmir Valiliği’ne yönlendirdi. İzmir Valiliği, İzmir Kalkınma Ajansı’na Efeler Yolu için fizibilite teklifi sunmaya karar verdi. İZKA Teknik Yardım Masası Danışmanı Dr. Özlem Değerli’nin de destekleriyle fizibilite projesi hazırlandı ve İZKA tarafından bu teklif kabul edildi.
Projeyi hayata geçirebilmek için Prof. Dr. Necdet Budak’ın teşviki ile Ege Üniversitesi Kültür Rotaları Araştırma Grubu (EGE-KÜRAG) kuruldu. Bu bağlamda Ege Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Araştırma Görevlisi Dr. Görkem Aybars Balcı ve Hakan As, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yakın Çağ Tarihi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Olcay Pullukçuoğlu Yapucu, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Beşeri ve İktisadi Coğrafya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Füsun Baykal, Ege Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Elif Tunalı Çalışkan, Ege Üniversitesi Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Alev Fatoş Parsa, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Fiziki Coğrafya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serdar Vardar, İzmir Büyükşehir Belediyesi Tarımsal Hizmetler Daire Başkanı ve Efes-Milas yolunun yaratıcısı Sn. Ertuğrul Tugay’dan oluşan bir çekirdek ekip kurduk. Efeler Yolu fizibilite çalışmalarında yoğunlaştığımız önemli konular; bölgenin sahip olduğu zengin doğal ve kültürel mirasa rağmen, köylerde hem sosyal hem de ekonomik alanlarda yaşanan sıkıntılar oldu. İlgili raporlar İzmir Valiliği ve İZKA’ya sunuldu. Aynı dönemde Rektörümüz Prof. Dr. Necdet Budak, proje ekibimizi sahada ziyaret etti. Bu ziyarette kendisine bölgedeki durumu yerinde gösterebilme ve Efeler Yolu’nun kırsal kalkınmayı ne şekilde destekleyebileceğini doğrudan ifade edebilme şansımız oldu. Fizibilite raporunu sunduğumuzda, İzmir Valiliği proje için önemli olan tüm kamu kurum ve kuruluşlarının üst düzey yöneticilerinin katıldığı bir toplantı düzenledi. Bu toplantıda; projenin yatırım sürecinde İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin projenin sahibi olmasına, Ege Üniversitesi’nin sahada yürütücülüğü üstlenmesine ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yapacağı toplam yatırımın 1 milyon TL’lik kısmı için İZKA tarafından açılan Küçük Menderes Havzası Sürdürülebilir Kalkınma Mali Destek Programı’na müracaat edilmesine karar verildi. Geçtiğimiz günlerde de projenin destek almaya hak kazandığı, İZKA tarafından duyuruldu.
Doç. Dr. Cem Güzeloğlu; İZKA tarafından desteklenen bu projenin ortaklık yapısı hakkında bilgi alabilir miyiz?
Doç. Dr. Özgür Özkaya: İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Ege Üniversitesi olarak oluşturduğumuz ekip, İzmir Valiliği, İzmir Orman Bölge Müdürlüğü ve İzmir Vakfı ortaklığında şekillendi. Proje İzmir Vali Yardımcısı Uğur Kolsuz, İzmir Orman Bölge Müdürlüğü’nden Odun Dışı Ürün ve Hizmetler Şube Müdürü Zülal Totan, İzmir Vakfı’ndan Güven Eken, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden Tarımsal Hizmetler Daire Başkanı Ertuğrul Tugay, Ege Üniversitesi Rektörümüz Prof. Dr. Necdet Budak ve EGE-KÜRAG ekibi işbirliğiyle yürüyecek. Ayrıca İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğüve bu projenin sürdürülebilirliğinin etkin bir şekilde sağlanması için kurduğumuz Efeler Yolu Derneği de aktif olarak projeye destek verecek.
YEREL HALKIN DESTEĞİ PROJEYİ SÜRDÜRÜLEBİLİR KILIYOR
Doç. Dr. Cem Güzeloğlu: Sürdürülebilirliği konusunda da Efeler Yolu Derneğinizle alakalı bilgi almak isteriz.
Doç. Dr. Özgür Özkaya: Projenin sürdürülebilirliği ile ilgili İzmir Büyükşehir Belediyesi, Ege Üniversitesi, İzmir Vakfı ve Efeler Yolu Derneği burada çok önemli. Ancak Efeler Yolu Derneği özelinde söylemek gerekirse, derneğin en büyük görevi kurumlar arası koordinasyonu ve yerelin sahiplenilmesini sağlamak.
Aslında projenin sürdürülebilirliği ile ilgili en önemli konu yerelin desteği. Bunu canlı tutmak gerek. Örneğin, her köyde bir mihmandarımız var. Bu mihmandarlar 2021 yılı itibariyle Türkiye Dağcılık Federasyonu’ndan yerel yürüyüş grubu liderliği eğitimi alacak. Yine bu proje vesilesiyle köylerde ev pansiyonculuğu başlayacak. Bunu başlatacak olan aileler de ekiple sürekli bir temas halinde olacak. Rota boyunca yürüyüşçüler buralarda oda kiralama ya da çadır kurma imkânına sahip olacak.
ÖZGÜR ÖZKAYA KİMDİR?
İlk, orta ve lise öğrenimini İzmir’in Ödemiş ilçesinde tamamlayan Özgür Özkaya, Celal Bayar Üniversitesi BESYO’dan 2002 yılında mezun oldu. Yüksek lisans eğitimini 2004, doktora eğitimini ise 2008 yıllarında 19 Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı’nda tamamladı. 2011 ve 2012 yıllarında sırasıyla London Metropolitan University, Faculty of Life Sciences ve Oxford Brookes University, Faculty of Sports Science’da doktora sonrası çalışmalarını yaptı. 2012 yılında Ege Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Antrenörlük Eğitimi Bölümü, Hareket ve Antrenman Bilimleri Anabilim Dalı’nda Öğretim Üyesi olarak göreve başladı. 2015 yılında Doçent unvanını aldı. Halen Ege Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi’nde görev yapmakta olan Özgür Özkaya’nın 2 patenti, 2 tescili, 2’si uluslararası olmak üzere 5 en iyi çalışma ödülü, 18’i Science Citation Index’te taranan pek çok uluslararası ve ulusal araştırma makalesi ve toplam bütçesi 3 milyon TL’yi bulan onlarca projesi bulunuyor.
