Arsa ve araziler birçok yatırım enstrümanına göre daha avantajlı olsa da zarara uğrama riskini göz ardı etmemek gerekiyor.
Arsa ve arazi yatırımlarında oldukça yüksek kazançlar elde etmek mümkün. Yatırımın durumuna göre tahminlerin çok üzerinde kârlar elde edilebiliyor. Ayrıca diğer enstrümanlardan farklı olarak kazancın miktarını, katma değerler oluşturarak artırmak da mümkün. Ancak yanlış tercihler, eksik ya da doğru olmayan bilgiler ve zamanlama hataları yatırımcıyı zarara uğratabilir.
Yatırım için seçilecek arsa veya arazilerin özellikleri değer artışlarını etkileyen onlarca kriter içeriyor. Bu kriterlerin iyi analiz edilmesi kazancın miktarı açısından önemli. Örneğin satış zamanını belirlemek en kritik kararlardan sayılıyor. Satmadan önce üzerinde bir katma değer oluşturup oluşturmamak ya da katma değer maliyetinin ne olacağı da önemli bulunuyor. Arsaları bölerek satmak da ayrı bir seçenek olarak değerlendiriliyor.
- Yatırım süresi
Yatırım yapılacak arsa veya arazinin öncelikle, hedefe uygun özelliklerde olması gerekiyor. Bu hedeflerden birisi süre. Yatırım süresinin kısa, orta ya da uzun vadeli mi olacağına karar vermek gerekiyor. Kısa vadeli hedefler doğal olarak daha düşük kar marjlarını hedeflemeyi gerektiriyor. Ancak bu yaklaşımda sürüme dayalı, kısa sürede birçok gayrimenkulü alıp-satmak hedefleniyor. Alırken kazanmak kuralı her koşulda geçerli olmakla birlikte kısa vadeli yatırım yaklaşımında gayrimenkulün mümkün olduğu kadar rayicin altında olması, piyasa koşullarının ağır olmaması gerekiyor. Bu yaklaşımda gayrimenkulün değerini etkileyecek dış faktörler çok dikkate alınmıyor. Bu arada rayicinin altında olan gayrimenkullerde şüphe duyarak, araştırıp, fiyatın bir handikaptan kaynaklanmadığından emin olmak gerekiyor.
Uzun vadeli yatırımlarda gayrimenkulün, konumu, üst planlardaki durumu ve diğer dış faktörler büyük önem taşıyor.Uygun fiyatla satın almak elbette daha makbul olsa da, gayrimenkulün rayicinde olması yeterli kabul ediliyor. Diğer yandan piyasalardaki dalgalanmalar önemsenmeyebiliyor.
- Gayrimenkulün Likiditesi
Özellikle kısa vadeli yatırımlar için satın alınacak gayrimenkulün paraya dönüştürülebilmesinin kolay olması gerekiyor. Bazı durumlarda işler ters gidiyor ve kârdan vazgeçmek zorunda kalınabiliyor. Ya da daha avantajlı bir fırsat ile karşılaşınca gayrimenkulü hızlı bir biçimde elden çıkartmak gerekebiliyor. Bu nedenle konu olan arsa ya da arazinin,genel beklentilere ters düşen özellikler barındırmaması gerekiyor. Handikapları olan gayrimenkullerin likiditesi çok oluyor. Fiyatı çok düşük bile olsa bazı durumlarda handikaplar fiyatın önüne geçiyor ve satıcının motivasyonunu bozuyor.
- Aynı sepette farklı ürünler
Birden fazla arsa ya da arazi alınacak ise, diğer yatırım enstrümanlarında da olduğu gibi riskleri dağıtmak yerinde olacaktır. Bunu yaparken, bölge, nitelik venicelik gibi kriterler dikkate alınabilir. Ayrıca sepete konulacak ürün çeşitlerini belirlerken hedef alıcı profillerini de dikkate almak yerinde olabilir. Bu arada farklı fiyat aralıkları da oluşturmak önemlidir.
- Konum ve çevresel özellikler
Bir arsa ya da araziyi satın alırken; bölgesinin coğrafi özellikleri, nüfus artış hızı, bölgenin istihdam özellikleri, sosyo-ekonomik yapısı, mevcut ve yeni açılacak yollara, kavşaklara, diğer tüm ulaşım imkânlarına, faaliyette olan veya faaliyete geçecek olan ticari projelere, büyük alışveriş merkezlerine,üniversitelere, hastanelere, ofis veya üretim tesislerinin yoğunlaştığı ve ulaşım bağlantılarıyla desteklenen güçlü alt merkezlere yakınlığının incelenmesi gerekiyor.
- Teknik, hukuksal ve mali unsurlar
Arsa veya arazinin satın alınması sürecinde karşılaşabilecek teknik, hukuksal ve mali sorunlara da dikkat etmek gerekiyor. Satın alınan arsa yüzünden, seneler sonra ağır bir vergi ödemek zorunda kalınabiliyor. Ya da satın alınan arazinin,aslında başka bir yerde olduğunu öğrenmek gibi kötü bir sürpriz ile karşılaşılabiliyor. Eski mal sahipleri arasındaki hukuksal bir sorun nedeni ile satışın iptali davası ile karşılaşmak, arsayı kaybetmekle kalmayıp maddi açıdan da ciddi zararlara uğramak da kötü olasılıklar arasında yer alıyor. Diğer yandan, alınacak olan gayrimenkulün imar paftası üzerindeki durumu da önemli. Ayrıca bölgenin imar planlarını gözden geçirmek, orta ve uzun vadeli ön görüler için faydalı oluyor.
Tüm bu kriterlerin birbirileri ile olan etkileşimleri ve her bir kriterin, kendi içinde irdelenmesi gereken alt başlıkları olduğunu unutmamak gerekiyor.Dolayısı ile yatırımın sonunda kötü sürprizlerle karşılaşmamak ve kazançlı sonuçlar elde etmek için hızlı hareket etmeyip dikkatli davranmak gerekiyor.
