Bağırsakların normal işlevlerindeki bozukluklarla karakterize edilen İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS), organik bir nedeni olmasa da en sık teşhis edilen sindirim sistemi hastalıkları arasında yer alıyor. Sofra/Compass Group Türkiye Ülke Diyetisyeni Emel Terzioğlu Arslan da bu rahatsızlığın nasıl teşhis edildiğinden nasıl takviyeler alınması gerektiğine kadar IBS’ye dair bilgilerini paylaşıyor.
Günümüzün en yaygın sindirim sistemi rahatsızlıklarından IBS, bağırsak beyin ekseninin bozukluğu olarak tanımlanıyor. Hayati tehlikesi olmasa da yaşam kalitesini oldukça etkileyen IBS’nin tipik semptomları arasında karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal ve kabızlık bulunuyor.
İnflamatuar Bağırsak Hastalığı (İBH) veya Crohn hastalığı gibi ciddi bağırsak bozukluklarından farklı olan IBS’nin teşhisi doktor değerlendirmesi ve gaita testiyle yapılıyor. Genellikle, doktor semptomları değerlendirdikten sonra tanıyı koymak için başka potansiyel sağlık sorunlarını elemine ediyor. Bu, kapsamlı bir tıbbi geçmiş almayı, fizik muayeneyi ve bazen laboratuvar testlerini içeriyor. Fakat, IBS tanısını yapmak sadece besin intolerans testleri ile mümkün değil.
IBS nasıl yönetilmeli?
Tedavi yaklaşımı, semptomların şiddeti ve kişinin genel sağlık durumu göz önüne alınarak belirlenen IBS’yi yönetmek için birçok tedavi seçeneği bulunuyor. Bunlar arasında diyet değişiklikleri (düşük FODMAP diyeti), stres yönetimi teknikleri (nefes çalışmaları ve meditasyonlar), ilaçlar (antidepresanlar ve antispazmoidler) ve alternatif tedaviler yer alıyor. Ayrıca, yeterli ve kaliteli uyku da IBS semptomlarının azaltılmasında önemli bir yere sahip.
IBS için ne gibi takviyeler alınmalı?
Probiyotikler, prebiyotikler, magnezyum sitrat, lif takviyeleri ve sindirim enzimleri (laktoz intoleransı için laktaz) gibi bir dizi takviye IBS semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabiliyor. Ancak, bu takviyeleri kullanmadan önce bir doktora danışmak oldukça önemli.
Nasıl bir beslenme düzeni gerekli?
IBS semptomlarını yönetmek için kişisel olarak uyarlanmış bir beslenme planı gerekli. Genellikle, lifli gıdaları artırmak, potansiyel tetikleyicileri tanımlamak ve yemek yeme alışkanlıklarını düzenlemek faydalı olabilir. Önerilen bazı beslenme stratejileri ise şunlardır:
Lifli gıdalar: Yeterli miktarda lif tüketmek kabızlığı hafifletebilir. Meyve, sebze, kepekli tahıllar gibi lifli gıdalar tercih edilmelidir.
FODMAP azaltımı: FODMAP’lar, bazı kişilerde IBS semptomlarını kötüleştirebilen karbonhidratlardır. Bu yüzden, yüksek FODMAP içeren gıdaların tüketimi azaltılmalıdır. Ancak düşük FODMAP diyeti, tetikleyicileri belirlemek için uygulanan bir tedavi yaklaşımıdır ve hayat boyu uygulanmamalıdır.
Su tüketimi: Yeterli miktarda su içmek, sindirim sisteminin düzgün çalışmasına yardımcı olabilir ve kabızlığı önleyebilir.
Küçük ve sık öğünler: Büyük öğünler yerine daha küçük ve sık öğünler tüketmek sindirim sistemi üzerindeki stresi azaltabilir.
Potansiyel tetikleyicileri tanımlama: Bazı yiyecekler, IBS semptomlarını tetikleyebilir. Kişisel olarak tetikleyicileri tanımlamak ve bunlardan kaçınmak önemlidir.
